Το 2011 με το νόμο 4001, επικαιροποιήθηκε ο 2289/1995 (νόμος υδρογονανθράκων) και δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις με τις ανάλογες πρόνοιες, ώστε να ξαναξεκινήσουν οι διαδικασίες αδειοδοσίας δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής Υ/Θκων στην Ελλάδα.
Στις καινοτομίες που εισήγαγε ο νέος νόμος περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
1) ο καθορισμός του δικαιώματος της Ελλάδας εκτέλεσης ερευνών σε θαλάσσιες περιοχές σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο (μέση γραμμή), με πρώτη εφαρμογή στη Δυτική Ελλάδα και Νότια της Κρήτης,
2) η σταθερή φορολόγηση (20% συν 5% περιφερειακός φόρος), όπου το 5% θα δίνεται στις περιοχές που θα φιλοξενούν τις σχετικές με τους Υ/Α δραστηριότητες,
3) η πρόσκτηση σεισμικών δεδομένων μη αποκλειστικής χρήσης,
4) η διαγωνιστική διαδικασία που ονομάζεται "Ανοικτής Θύρας"
5) η δημιουργία της κρατικής Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ ΑΕ).
και 6) τα δικαιώματα (royalties) του Δημοσίου από τα μελλούμενα έσοδα θα στηρίζουν το ταμείο των γενεών και το πράσινο ταμείο για δράσεις στις περιοχές των παραχωρήσεων.
1. ΣΕΙΣΜΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΜΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ
Στα πλαίσια του νόμου 4001/2011 προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την πρόσκτηση σεισμικών δεδομένων "μη αποκλειστικής χρήσης", δυο διαστάσεων (2D) στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου Πελάγους και νοτίως της Κρήτης. Μετείχαν οκτώ από τις μεγαλύτερες εταιρείες γεωφυσικών ερευνών στον κόσμο. Για την αξιολόγηση των προσφορών συγκροτήθηκε οκταμελής Επιτροπή από έμπειρα στελέχη του Υπουργείου καθώς και των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών, εξειδικευμένους Καθ/τες Παν/μίου, Πολυτεχνείων, με τη συνδρομή εξωτερικών συμβουλευτικών υπηρεσιών τόσο στα τεχνικά (BEICIP Franlab, Θυγατρική του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου) όσο και στα νομικά και οικονομικά ζητήματα.
Η υπογραφή της Σύμβασης με την Ανάδοχο Νορβηγική εταιρεία Petroleum GeoServices (PGS) πραγματοποιήθηκε την 26-10-2012. Ακολούθησε η σύνταξη Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης σύμφωνα με όλες τις ευρωπαϊκές και διεθνείς συνθήκες και περιβαλλοντικούς όρους (ACCOBAMS, JNCC, Σύμφωνο Βαρκελώνης, κ.α.). Η έναρξη του έργου πρόσκτησης έγινε με τον απόπλου του πλοίου "Nordic Explorer" στις 11-11-2012 από την Πάτρα , ολοκληρώθηκε στις 25-2-2013 και αποκτήθηκαν 12500 χλμ νέων σεισμικών καταγραφών. Ακολούθησε επεξεργασία των δεδομένων και ερμηνεία αυτών (με τη συνεργασία του BEICIP), ενώ πραγματοποιήθηκε και επανεπεξεργασία συνολικά 21000 χλμ παλαιότερων καταγραφών αποκτηθέντων από την πρώην ΔΕΠ-ΕΚΥ.
Το έργο πραγματοποιήθηκε χωρίς οικονομική επιβάρυνση (μηδενικό κόστος) για το ελληνικό δημόσιο, το οποίο καρπούται κλιμακούμενα έσοδα (ανά χλμ πώλησης) από την διάθεση άδειας χρήσης των δεδομένων σε πετρελαϊκές εταιρείες, η κυριότητα των οποίων ανήκει αποκλειστικά στο ελληνικό δημόσιο.
2. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ "ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΘΥΡΑΣ" (OPEN DOOR) ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ(ολοκληρωμενη διαδικασία)
Ο Υπουργός ΠΕΚΑ σύμφωνα με τις πρόνοιες του νέου Νόμου προχώρησε το 2012 στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού που αφορούσε την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων (Υ/Α) τριών περιοχών της Δυτικής Ελλάδας : Ιωάννινα- Πατραϊκός Κόλπος (Δυτικά) και Κατάκολο. Το ΥΠΕΚΑ προέβη στην ανάθεση , δημοσίευση και διαβούλευση των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τις περιοχές αυτές και την αξιολόγηση των προσφορών από 17μελή Επιτροπή εξειδικευμένων στελεχών του Υπουργείου, του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, έμπειρων Καθ/τών Παν/μίου, Πολυτεχνείων αλλά και με τη συνδρομή εξωτερικών συμβουλευτικών υπηρεσιών τόσο στα τεχνικά (BEICIP) όσο και στα νομικά και οικονομικά ζητήματα, οι τρεις περιοχές προς έρευνα, έχουν παραχωρηθεί (μετά την υπογραφή των αντίστοιχων συμβάσεων και την έγκριση τους από το Ελληνικό Κοινοβούλιο) στις ακόλουθες εταιρείες:
1. Ιωάννινα: (Energean Oil & Gas)
2. Πατραϊκός Κόλπος (Δυτικά): Ένωση Εταιρειών α) ΕΛΠΕ, β) EDISON, γ) Petroceltic
3. Κατάκολο: Ένωση Εταιρειών Energean Oil & Gas, Trajan.
Η παρακολούθηση των συμβάσεων επιβλέπεται από την αρμόδια Διεύθυνση Υδρογονανθράκων του Υπουργείου ΠΕΚΑ και βρίσκεται πλέον στο στάδιο παράδοσης στοιχείων από πλευράς της στους αναδόχους (πετρελαϊκές εταιρείες ή/και κοινοπραξίες), ( αποτελεί συμβατική υποχρέωση του ΥΠΕΚΑ), ώστε στη συνέχεια να προχωρήσουν στις απαραίτητες έρευνες (συμβατικές υποχρεώσεις των εταιριών) για τον προσδιορισμό του πετρελαϊκού δυναμικού κάθε περιοχής (1η Φάση Επενδυτικού Προγράμματος).
Η δέσμευση των εταιρειών ως προς την καλή εκτέλεση της φάσης αυτής προκύπτει από την κατάθεση εγγυητικών επιστολών που καλύπτουν το σύνολο του κόστους της 1ης φάσης των ερευνητικών εργασιών.
Ήδη οι εταιρίες έχουν προχωρήσει σε συνεργασία με το ΥΠΕΚΑ τη δρομολογήσει των διαδικασιών που προβλέπονται από τις συμβάσεις για την έναρξη των ερευνητικών εργασιών.
3. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ (σε εξέλιξη )
Σύμφωνα με την αντίστοιχη πρόνοια του νόμου 4001/2011, Ιταλική ENEL εξέφρασε το 2013 το ενδιαφέρον της, μέσω γραπτού και γεωλογικά τεκμηριωμένου αιτήματος, για παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής Υ/Θκων σε τρεις (3) περιοχές της Δυτικής Ελλάδας:
(Άρτα-Πρέβεζαα, Αιτωλοακαρνανία και ΒΔ-Πελοπόννησος),
Μετά τη γνωμοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας και την έγκριση του Υπουργού ΠΕΚΑ, προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός που αφορούσε παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων (Υ/Θκων ) (ανάρτηση στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ 2014C 390/05, δημοσίευση ΦΕΚ Β', 2185/2014), Υπολείπεται η δημόσια διαβούλευση και έγκριση των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για κάθε μια από τις περιοχές αυτές.
Δυστυχώς η ENEL απέσυρε το ενδιαφέρον της λίγες μέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία ενώ υποβλήθηκαν προσφορές για τις παραπάνω περιοχές από τα ΕΛΠΕ και την ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ την 6η Φεβρουαρίου 2015 .
Αυτό σημαίνει μικρό καλάθι για τα οφέλη του Δημοσίου σε περίπτωση επιτυχούς έκβασης των ερευνών μια και στη πράξη ο ανταγωνισμός είναι περιορισμένος και λείπει ο μεγάλος παίκτης που αιτήθηκε τις περιοχές.
4. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΑΔΕΙΩΝ ΓΙΑ 20 ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (2ος Διεθνής Γύρος Αδειοδότησης, σε εξέλιξη)
Σε συνέχεια της Καμπάνιας πρόσκτησης γεωφυσικών δεδομένων της PGS και της αξιολογησής των , ο θαλάσσιος χώρος του Ιονίου και Νότια της Κρήτης χωρίστηκε σε 20 περιοχές (blocks) με βάση περιβαλλοντικές, τουριστικές, μορφολογικές, γεωλογικές και τεχνικές παραμέτρους (όπως π.χ. βάθος θάλασσας, πληθώρα δεδομένων) και προκηρύχθηκε διαγωνισμός για παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας & εκμετάλλευσης Υ/Α (ανάρτηση στην επίσημη εφημερίδα ΕΕ, 2014C/ 400 03, δημοσίευση ΦΕΚ Β' 2186/2014).
Για την επιτυχή προώθηση του διαγωνισμού λειτούργησε στο ΥΠΕΚΑ Αίθουσα Επισκόπησης Δεδομένων στην Αθήνα, ενώ η PGS λειτουργεί ομοίως ακόμη 4 αντίστοιχες αίθουσες στο Χιούστον, Όσλο, Λονδίνο και Σιγκαπούρη, όπου επιδεικνύονται τα δεδομένα μας.
Για τη διαδικασία αυτή το ΕΛΚΕΘΕ σύνταξε τις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για κάθε μια από τις περιοχές αυτές.
Μεγάλος αριθμός εταιρειών επισκέφτηκε τις Αίθουσες Δεδομένων (στοιχεία PGS). Αρκετές εταιρείες προσήλθαν στην Αίθουσα δεδομένων της Αθήνας, ενώ κάποιες από αυτές αγόρασαν δεδομένα αποφέροντας σημαντικό μέρισμα στο ελληνικό δημόσιο.
Η καταληκτική προθεσμία υποβολής προσφορών ήταν η 14η Μαΐου 2015.
Η δίμηνη αναβολή δεν στάθηκε ικανή ώστε να υπερπηδηθούν οι επιφυλάξεις πολλών από τις διεθνείς εταιρίες που είχαν εκφράσει το ενδιαφέρον για τον 2ο Γύρο.
Η συμμετοχή των ΕΛΛΠΕ για την περιοχή που συνορεύει με την Αλβανία και των ΕΛΛΠΕ-EDISON-TOTAL για τις άλλες δύο δυτικά της Κέρκυρας δεν είναι αντάξιες της Προσπάθειας.
5. ΕΔΕΥ
Ιδρύθηκε με το Π.Δ υπ' αριθμ. 14 (ΦΕΚ Α' 21/13.02.2012), ενώ σχετικά πρόσφατα (2014) ορίσθηκε το επταμελές Διοικητικό της Συμβούλιο. Προς το παρόν δεν έχει στελεχωθεί και κατά συνέπεια η αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ υποστηρίζουν τη διαδικασία (νόμος 4001/2011), αναλαμβάνοντας τη διεκπεραίωση διοικητικών πράξεων εντός και εκτός του Υπουργείου, ενώ διαθέτει και τμήμα του προσωπικού της για την διαχείριση επιστημονικών και τεχνικών θεμάτων που προκύπτουν.
Στον ιστότοπο του ΥΠΕΚΑ < www.ypeka.gr <ενέργεια > σχετικό με τους υδρογονάνθρακες, όπου αναλύεται το ιστορικό, οι διαδικασίες και αναρτώνται σχετικές με τους διαγωνισμούς πληροφορίες.
Η ΑΚΡΩΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΕΙΧΕ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΟΛΛΕΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΝΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΟΥΝ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΡΙΣΚΟ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΕΧΟΥΝ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΑΣΗ.
Η ΑΠΕΛΘΟΥΣΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΥΠΟΣΚΑΨΕΙ ΤΟ ΘΕΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΤΩΝ 5ΝΤΕ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΛΙΣ ΠΡΟΧΤΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΣΕ ΤΙΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ (ΒΔ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ-ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ-ΑΡΤΑ /ΠΡΕΒΕΖΑ ΕΝΩ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΚΟΜΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ ΣΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ.
ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΕΤΟΥΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΗΤΑΝ ΘΕΤΙΚΟ . Η ΧΩΡΑ ΜΠΗΚΕ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ.
ΕΚΤΙΜΩ ΟΤΙ ΧΑΣΑΜΕ ΜΙΑ ΜΑΧΗ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΑΥΤΗ ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ.
